W rozdziale metodologicznym pracy dyplomowej, licencjackiej lub magisterskiej należy określić jej ramy, czyli wskazać co, gdzie i kiedy będzie badane. Ewentualnie miejscem, gdzie wskazuje się zakres pracy jest również wstęp. W praktyce jednak to właśnie w części badawczej jest na to nieco więcej miejsca.
Wyjaśniając czym jest zakres pracy naukowej warto odwołać się do najbardziej ogólnej definicji tego pojęcia, którą znajdziemy w Słowniku Języka Polskiego PWN. Zgodnie z nim przez „zakres” rozumiemy pewną granicę zasięgu jakiegoś zjawiska, działania bądź faktu. A zatem określając zakres pracy dyplomowej określamy po prostu granice w jakich będziemy się poruszać sporządzając nasze opracowanie naukowe.
Najczęściej wyróżnia się cztery podstawowe zakresy pracy naukowej (podmiotowy, czasowy, przestrzenny i przedmiotowy).
Zakres podmiotowy odnosi się do badanych osób, czyli należy określić jaka grupa będzie badana, np. menadżerowie, kadra kierownicza, pracownicy produkcyjni, nauczyciele itp.
Zakres czasowy (zwany również czasoprzestrzennym) umiejscawia proces naukowy w wymiarze czasowym jako ograniczony bądź nieograniczony. Stąd można podać przedział lat, którego dotyczyć będą badania naukowe: – od, – do, np. w latach 2015-2019. Przy czym przyjmuje się, że aby pokazać jak zmieniało się konkretne zjawisko należy je badań minimum 2 a najlepiej 5 lat lub dłużej.
Zakres przestrzenny (zwany także terytorialnym) dotyczy terenu badań, ze szczególnym wskazaniem terenu działania badanego przedsiębiorstwa, np. województwo pomorskie.
Zakres przedmiotowy wskazuje jaki typ działania organizacji podlega badaniom. Należy określić i scharakteryzować klasę badanych obiektów. Podając zakres przedmiotowy pracy wskazuje się główny obszar zainteresowań autora. To na czym skupi się w swojej pracy badawczej, np. konkretna dyscyplina naukowa lub wybrana do badań organizacja.
„Przedmiotem badań nauk o zarządzaniu są organizacje postrzegane jako względnie wyodrębniony system społeczny, w którym ludzie, zmierzając do realizacji wyznaczonych celów (wykonania zadań), wykorzystują zasoby intelektualne i materialne”[1].
„Nauki o zarządzaniu zajmują się powstawaniem, funkcjonowaniem, przekształcaniem, rozwojem i współdziałaniem organizacji”[2].
Zgodnie z powyższym ujęciem przedmiotem badań w naukach o zarządzaniu jest tworzenie, funkcjonowanie i rozwój wszelkich form działania o charakterze zorganizowanym. Działania te wyrażają się w rozmaitych typach organizacji, a mianowicie:[3]
- jednostki administracji państwowej i samorządowej,
- organizacje gospodarcze (przedsiębiorstwa, związki przedsiębiorstw i ugrupowania przedsiębiorstw),
- organizacje społeczne i religijne,
- organizacje użyteczności publicznej (szkoły, szpitale i inne organizacje typu non profit),
- organizacje wojskowe i policyjne.
W niektórych opracowaniach, można spotkać się z terminem zakres rzeczowy, który w przypadku nauk o zarządzaniu odnosi się do zarządzanych przedmiotów, czyli do badanych organizacji. Określając zakres rzeczowy należy zatem wskazać nazwę badanej jednostki, np. przedsiębiorstwo OMEGA S.A.
[1] A. Zakrzewska-Bielawska, Istota procesu zarządzania, [w:] A. Zakrzewska-Bielawska (red.), Podstawy zarządzania. Teoria i ćwiczenia, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2012, s. 16.
[2] S. Sudoł, Nauki o zarządzaniu. Węzłowe problemy i kontrowersje, Dom Organizatora TNOiK, Toruń 2007, s. 28.
[3] A. Zakrzewska-Bielawska …, dz. cyt., s. 17.
Data ostatniej aktualizacji: 06.05.2023 r.
